Een gemeente van gelovigen

Reeds vanaf 1538 vinden we in de rekeningen van de Dendermondse baljuws sporen terug van protestantse invloeden. Enkele decennia later kreeg onze stad zelfs meerdere keren bezoek van de gevreesde inquisiteur Pieter Titelmans. Met zijn rondreizende rechtbank bleek deze beruchte geloofsvervolger onverbiddelijk, zeker toen na 1560 de meest militante protestanten ook publiek wilden gaan preken. In Dendermonde gebeurde dit naar aanleiding van “verdachte” rederijkersspelen. 
 

In 1566 ontsnapte Dendermonde zelf aan de beeldenstorm. In het Wetterse echter, dat toen bij het Land van Dendermonde behoorde, werden wel “kerken gebroken”, zodat ook bij ons de Raad van Beroerten optrad met confiscaties en terechtstellingen. In datzelfde jaar 1566 vergaderden in Dendermonde enkele vertegenwoordigers van de hoogste adel, onder wie Willem van Oranje en de graaf van Egmont, in het kader van het befaamde Eedverbond der Edelen. Aan deze ontmoeting wordt tot de dag van vandaag herinnerd door een schilderij in de hal van het stadhuis van Dendermonde. Dit Eedverbond der Edelen bood aan Margaretha van Parma een smeekschrift aan tot schorsing van de inquisitie. 
 

In de daaropvolgende tijd bleef Dendermonde trouwens van grote diplomatieke betekenis als frequente ontmoetingsplaats tussen enerzijds Willem van Oranje en anderzijds de stad Gent die sedert 1578 de onbetwiste leider was van de reformatie in de Zuidelijke Nederlanden. 
 

In de periode 1568-1578 wordt het strategisch belangrijke Dendermonde getuige en vooral slachtoffer van allerlei militaire schermutselingen. De stad werd telkens weer zwaar geplunderd en wisselde herhaaldelijk van kamp. Het hoogtepunt hierbij was zeker het “Calvinistisch Bestuur” in Dendermonde gedurende de jaren 1579-1584. Daaraan kwam een einde in 1584 met de inname van de stad door Farnese. Ook nadien bleef het stadje in de vuurlijn liggen. Nog in 1602 werd Dendermonde belegerd door de “Rebellen ende Vrijbuyters”. 
 

Vanaf de 18e eeuw heeft Dendermonde als Barrièrestad opnieuw een openlijk protestantse gemeente, dankzij de aanwezigheid van een militair garnizoen. Na 1782 wordt de op last van het stadsbestuur gebouwde kerk opnieuw afgebroken. 
 

Tijdens het Verenigd Koninkrijk de Nederlanden kent de gemeente een heropleving. In 1820 wordt zelfs een nieuw kerkgebouw ingehuldigd door de predikant van Gent. Tijdens de Omwenteling van 1830 worden echter alle eredienstvoorwerpen door een paar heethoofden verbrijzeld en zat de gemeente opnieuw zonder huisvesting. Maar zelfs zonder lokaal weten ze zich te handhaven zodat de vertegenwoordigers van de Dendermondse gemeente de stichtingsoorkonde van de Synode mee kunnen ondertekenen.

 

Daarna valt het echter stil in protestants Dendermonde.  Er wordt wel wat gecolporteerd, maar zonder kerkstichting. In 1924 wordt door de Stads- en Landsevangelisatie Silo het colportagewerk systematisch voortgezet. Op 22 augustus 1926 wordt dan het Evangeliehuis in de Mechelsestraat nr. 31 officieel in  gebruik genomen. Het is deze datum die als stichtingsdatum van de huidige gemeente wordt beschouwd. 

​

Uit dit historisch overzicht blijkt de hardnekkige vastberadenheid van de Dendermondse protestanten die zich doorheen de eeuwen steeds rechthielden aan Gods Woord en Gods hulp. Het Bijbelcitaat op de voorgevel van het kerkgebouw illustreert eveneens dit vertrouwen op God: “God laat niet varen het werk dat Zijn handen begon”.